In maart 2021 riepen Scientists4Future NL en alle Young Academies de besturen van universiteiten en hogescholen op om zich uit te spreken over de fossiele beleggingen van pensioenfonds ABP. Op deze brief heeft een meerderheid (> 55 %) van de 47 aangeschreven instellingen inmiddels positief gereageerd (Figuur 1). Dit geeft aan dat er niet alleen bij jonge wetenschappers, maar ook bij de besturen een hoge mate van overeenstemming heerst binnen het hoger onderwijs dat ABP’s investeringen in de fossiele industrie versneld afgebouwd dienen te worden.
Deze consensus staat haaks op het huidige beleid van ABP. Het pensioenfonds stelt dat divesteren niet nodig of zelfs onwenselijk is om het akkoord van Parijs te halen. Als investeringsfonds zou ABP invloed uitoefenen om de bedrijven te verduurzamen. Scientists4Future NL betreurt deze houding en het feit dat ABP zelf als aandeelhouder kansen laat liggen.
Figuur 1. Respons op de brief van Scientists for Future aan besturen van universiteiten, hogescholen en overkoepelende instellingen (VSNU, VH) om ABP te bewegen sneller te divesteren uit fossiele energie.
Achtergrond
De klimaatdoelen van Parijs en het landelijke klimaatakkoord vragen om een steeds steilere jaarlijkse afname van de wereldwijde uitstoot van CO2 uit fossiele brandstoffen, om zo vergaande klimaatverandering in de toekomst af te wenden. Het KNMI waarschuwde in maart al dat een wereldwijd gemiddelde temperatuurstijging van 1.5 graad veel eerder bereikt kan worden dan eerder werd aangenomen. Nu ook Shell aangeeft hun bedrijfsvoering niet in lijn te willen brengen met de doelen van Parijs, raken klimaatdoelen verder uit zicht. Bovendien bestaan er financiële risico’s wanneer grote investeringen worden voortgezet in een industrietak die afgebouwd wordt. Zulke “stranded assets” zijn een investeringsrisico voor de pensioenfondsen.
Investeringsfondsen kunnen een belangrijke, leidende rol spelen in de transitie weg van fossiele energie, in het verlengde van de kennis van wetenschappers waarvan zij het pensioengeld beheren. “De wetenschappelijke consensus is onomstotelijk: er moet meer worden gedaan om het gebruik van fossiele energie terug te dringen. De wetenschap is daar duidelijk over. Dan wringt het wanneer de pensioenpremie van diezelfde wetenschappers wordt geïnvesteerd om de productie en consumptie van fossiele energie te stimuleren.”
ABP is het pensioenfonds van onder andere Nederlandse universiteiten en heeft naar eigen zeggen 17 miljard euro aan beleggingen in fossiele energie. Dat betekent dat pensioengeld van wetenschappers wordt gebruikt voor investeringen die indruisen tegen wetenschappelijke consensus en politieke afspraken. “ABP geeft aan al veel te investeren in duurzame energie, maar dat ontslaat ze niet van de noodzaak om tegelijkertijd te divesteren uit fossiele energie.” ABPs zogenoemde shareholder engagement beleid, waarin ze claimen door aan de tafel te blijven zitten met de fossiele energie, ze druk kunnen uitoefenen richting de energietransitie, is ineffectief. ABP stemt bovendien in aandeelhoudersvergaderingen geregeld tegen de noodzakelijke duurzaamheidsmoties, ook recentelijk nog bij de aandeelhoudersvergadering van Shell. Daarom vragen Nederlandse wetenschappers aan hun besturen om gezamenlijk druk uit te oefenen op ABP. ABP moet (1) divesteren uit fossiele industrie en (2) een onafhankelijke commissie installeren die controleert of hun investeringsportefeuille in lijn is met de klimaatdoelen.
Contact
Peter Bijl (Utrecht Young Academy; )
Loek Spitz (S4F, )
Leo van Kampenhout (S4F, )